SMOG

Polska jest obecnie jednym z krajów najbardziej dotkniętych problemem smogu. Według ostatniego raportu przygotowanego przez Fundację #13 i Greenpeace, wszystkie polskie przedszkola i szkoły znajdują się w obszarach, na których normy jakości powietrza określone przez WHO są przekroczone, a polskie dzieci - zależnie od miejscowości - zmuszone są do wdychania zagrażającego ich zdrowiu smogu przez okres od 25 do nawet 112 dni rocznie.

Jak smog wpływa na zdrowie?

- wywołuje niepożądane reakcje: kaszel i problemy z oddychaniem;

- podrażnienie oczu, nosa i gardła;

- obniża odporność;

- zwiększa częstotliwość zapadania na choroby dolnych i górnych dróg oddechowych oraz ryzyko hospitalizacji z ich powodu;

- zwiększa ryzyko astmy i alergii oraz nasila objawy tych chorób;

- zwiększa ryzyko chorób serca, nadciśnienia i zawału;

- zwiększa ryzyko zachorowania na choroby nowotworowe;

- wywołuje niepożądane skutki neurologiczne – niższą inteligencję w wieku 5 lat, problemy z zachowaniem w wieku 6-7 lat, objawy ADHD, a także lęku i depresji;

- u dzieci matek narażonych na smog powoduje: mniejszą masę urodzeniową i częstszą zapadalność na nawracające zapalenie płuc w okresie niemowlęcym i dziecięcym,

częstsze zaburzenia autystyczne oraz niższą inteligencję;

Kogo dotyczy problem smogu?

Ponieważ smog w Polsce wiąże się głównie ze sposobem ogrzewania (piece na paliwa stałe, w tym kominki), a dopiero w drugiej kolejności z ruchem samochodowym, na zanieczyszczenia powietrza narażone są zarówno małe, jak i duże miasta, a także tereny wiejskie. Zdarza się, że pozornie „zielone” i słabo zaludnione dzielnice podmiejskie charakteryzują się znacznie wyższym poziomem zanieczyszczeń, niż osiedla mieszkaniowe w dużych miastach.

Jak zmniejszyć wpływ smogu na zdrowie?

- w okresie przekroczenia zalecanych norm należy ograniczyć przebywanie na zewnątrz do minimum oraz zaprzestać aktywności fizycznej na tzw. „świeżym powietrzu”;

- w pomieszczeniach zamkniętych warto korzystać ze specjalnych oczyszczaczy powietrza; - dorośli oraz starsze dzieci w wieku szkolnym mogą korzystać z masek antysmogowych (ze względu na sposób oddychania nie jest to odpowiednia forma zabezpieczenia dla małych dzieci);

Wszystkie te sposoby nie rozwiązują problemu; są to jedynie doraźne środki ograniczające wpływ smogu na nasze zdrowie. Dla wyeliminowania problemu smogu w Polsce kluczowa jest zwiększona świadomość społeczna i monitorowanie jakości powietrza. Chodzi tu nie tylko o edukację ograniczającą się do kojarzenia różnych chorób ze smogiem; powinniśmy mieć świadomość, jakie jest powietrze dokładnie w naszym miejscu zamieszkania – na naszej ulicy, dzielnicy czy wsi – i jak jego stan zmienia się każdego dnia. Możliwość sprawdzenia takich danych na bieżąco powoduje, że do tego problemu zaczynamy podchodzić indywidualnie, w odniesieniu do siebie i swoich bliskich, a to jest pierwszy i najważniejszy krok do jego rozwiązania.

Dlaczego obserwacja danych z państwowych stacji monitorujących może być niewystarczająca?

Niestety, stacje pomiarowe nie znajdują się w całej Polsce, a ich obecność w danej miejscowości nie gwarantuje, że pomiar jest adekwatny dla naszego miejsca zamieszkania. Nawet 2-3 kilometry od czujnika jakość powietrza może się bardzo istotnie różnić, co można zaobserwować m.in. porównując dane z kilku sąsiednich stacji.

Przykład pokazany na mapie ilustruje różnicę w jakości powietrza pomiędzy punktami we Wrocławiu oddalonymi od siebie o niecałe 2 kilometry w linii prostej - punkt oznaczony kolorem zielonym to miejsce bezpieczne (warunki bardzo dobre na aktywności na zewnątrz), natomiast w punkcie oznaczonym kolorem czerwonym normy przekroczone są o kilkaset %, a mieszkańcy powinni unikać wychodzenia na zewnątrz . Jeśli wrocławianie polegaliby tylko na jednym czujniku, być może nieświadomie narażaliby swoje zdrowie, uspokojeni dobrym pomiarem na sąsiedniej ulicy.